Steeds meer egelsterfte in Nederland en België

In Nederland en België is de afgelopen maanden een verhoogde egelsterfte waargenomen. De meeste gevallen worden in Zuid-Nederland gemeld, maar het trekt steeds verder door naar het noorden. De prognose voor de egels die de ziekte onder de leden hebben is erg somber – een groot deel komt te overlijden.

Onderzoek naar de doodsoorzaak

De oorzaak van de ziekte is nog steeds onduidelijk en de onderzoeken zijn in volle gang. Het lijkt om een bacteriële infectie te gaan, maar dat is nog niet zeker. Wel wordt er rekening gehouden met een scenario waarbij het gif tegen de eikenprocessierups de boosdoener is.

De doodsoorzaak wordt op verschillende manieren onderzocht. Zo is het Dutch Wildlife Health Center bezig met pathologisch onderzoek. Dat wil zeggen dat egels met ernstige huidaandoeningen worden bekeken. Door sommige dierenbeschermings- en opvangcentra worden de egels geringd en weer in de natuur uitgezet. Als de dieren terug worden gevonden, in de meeste gevallen na overlijden, wordt dat vaak teruggekoppeld aan de onderzoekers. Op die manier wordt er geprobeerd om meer inzicht te krijgen in de doodsoorzaak.

Hoe herken je een zieke egel

Niet alleen deze mysterieuze ziekte maakt het de egels moeilijk; ze kunnen op veel manieren in de problemen komen. Zieke egels zijn vaak makkelijk te herkennen. Veelvoorkomende signalen zijn:

De egel…

• loopt overdag rond. Dit is niet altijd een teken dat er iets mis is, maar vaak is dit wel het geval. Een egel is namelijk een nachtdier;
• is gewond, hij heeft bijvoorbeeld een open wond of een gebroken poot;
• rolt zich niet op, ook niet bij aanraking;
• heeft zijn ogen dicht en vaak liggen de stekels plat op het lichaam;
• schommelt heen en weer tijdens het lopen of loopt rondjes;
• hoest, heeft een rochelend ademgeluid, vieze ogen of een vies achterwerk;
• zit verstrikt in afval, een fruitnet of een afrastering of hij ligt in het water;
• heeft vliegeneitjes of maden op het lichaam. Deze lijken op kleine rijstkorrels of kleine wormpjes.

Babyegels die zonder moeder worden gezien, hebben altijd hulp nodig. Ze zijn te herkennen aan lichtgekleurde stekels en ze hebben vaak de ogen nog dicht. Iets oudere egels zien er al volwassener uit, maar kunnen zich nog niet altijd zelfstandig redden. Vaak fluiten ze hard wanneer ze hun moeder kwijt zijn.

Tip voor het najaar: Veel tuinen krijgen in het najaar een grote beurt. Houd er rekening mee dat egeltjes in de herfst ook hun winternest in jouw tuin kunnen bouwen en dat de tuinwerkzaamheden dit kunnen verstoren. Tref je een egelnest in je tuin aan? Dan heeft de egel hulp nodig. Want zonder een veilig winternest kan hij niet in winterrust.

Wat te doen als je een egel in nood vindt?

Als je een hulpbehoevende egel vindt, kun je het beste direct een wildopvang in de buurt bellen voor overleg. Raak het dier niet aan. In de meeste gevallen moet de egel naar een opvang gebracht worden. Je kunt dit zelf doen, of je kunt de lokale dierenambulance bellen voor transport.

Kies je ervoor om de zieke egel zelf te vervoeren? Dan kun je deze het beste met een handdoek of handschoenen oppakken en in een donkere kist of doos vervoeren. Egels zijn wilde dieren en erg stressgevoelig, dus zorg voor rust en zo min mogelijk verstoring. Houd hem dus niet onnodig veel vast en praat niet tegen het dier. Denk je dat het dier onderkoeld is? Dan kun je een drinkflesje met warm water vullen en deze bij de egel neerleggen. Doe wel even een handdoek om het flesje zodat het niet te warm wordt voor het dier.

Let op: Egels zijn beschermde dieren en mogen niet door particulieren opgevangen worden. Opvangcentra hebben hiervoor een ontheffing.

Wat doet Stichting Avolare met zieke egels?

Zodra Avolare volgend jaar geopend is voor wildopvang, kunnen zieke egels ook hier naartoe worden gebracht. Na vogels worden egels straks zelfs het vaakst opgevangen. In de opvang van Avolare krijgen ze de zorg die ze nodig hebben. Denk hierbij aan wondverzorging, behandeling met medicatie, het verwijderen van teken, vlooien en andere parasieten, ondersteuning met goede voeding en de juiste huisvesting. Na het herstel worden de dieren gerehabiliteerd. Dat houdt in dat ze in speciale buitenverblijven worden geplaatst om opnieuw te wennen aan het leven in het wild. Daarna worden ze uitgezet in hun eigen leefgebied of een vergelijkbaar habitat.

Meer weten?

De zoogdiervereniging heeft de egelwerkgroep in het leven geroepen voor de bescherming van de egel in Nederland. Ze houden zich onder andere bezig met onderzoek, communicatie met opvangcentra en andere instellingen en tips voor mensen die egels in de tuin willen helpen. Kijk voor meer informatie op egelwerkgroep.com.