Als vogels tegen een raam vliegen, leidt dit vaak tot flinke verwondingen. Deze raamslachtoffers moeten hun botsing zelfs regelmatig met de dood bekopen. Waarom vliegen vogels tegen de ruit? Kan je het voorkomen? En wat kun je voor de vogel doen na een botsing?
Doodvliegen tegen de ruit
De Vogelbescherming schat dat jaarlijks honderdduizenden vogels tegen onze ramen vliegen, vaak met de dood als gevolg [1]. De verstedelijking van Nederland draagt hieraan bij. We hebben namelijk meer huizen en hogere gebouwen, allemaal met grote, weerspiegelende ramen.
Waarom vliegt een vogel tegen het raam?
Het weerspiegelen van de omliggende omgeving in een raam zorgt ervoor dat de vogel niet kan zien dat de weg versperd is. Hij ziet immers in het spiegelende beeld de lucht, wolken of bomen. Bij twee ramen tegenover elkaar kan het zelfs lijken alsof er een doorgang is [2].
Gewoon doorvliegen dus!
Toch?
Maar leert een vogel dan niet hoe dit glimmende trucje in elkaar zit? Om deze vraag te beantwoorden, moeten we in het vogelbrein kruipen. Een vogel kijkt namelijk op een andere manier naar de wereld dan wij.
Vogels bekijken hun omgeving vanuit de elementen die zij in hun dagelijks leven gebruiken. Ze bevinden zich veel in het luchtruim, maar zoeken ook de beschutting van dichte bebossing of bebouwing op.
Ze zijn continu op zoek naar voedsel en letten goed op voor roofdieren. Ze hebben een wijds blikveld, maar zien daardoor minder diepte [3].
En vertrouwen ze de situatie niet? Dan schieten ze er vlug en behendig vandoor.
Een verkeerde inschatting is dan snel gemaakt. Zowel voor de gejaagde, als de jager zelf [4]. In ons koele Nederlandse klimaat maken we graag gebruik van ramen, voor licht en warmte. Wij mensen zien het gebouw als een geheel, net zoals de details eromheen. Denk aan kozijnen, een handvat of gordijnen aan de zijkant.
Maar voor een vogel is deze informatie veel minder logisch. Deze andere wijze van informatieverwerking is voor ons menselijk brein ook herkenbaarder dan je misschien denkt.
Denk je maar eens in: je loopt niet op te letten en…
– oeps! –
… toch die glazen schuifdeur gemist.
Wat te doen als een vogel tegen het raam gevlogen is
Vind je een vogel die tegen een ruit gebotst is? Zet hem dan in een kartonnen doosje op een donkere, rustige en veilige plek om bij te komen. Geef hem geen water of eten, daar kan hij bij verwonding in stikken. Kijk na een uurtje of de vogel er weer actief en fit uitziet [5].
Heb je geen kartonnen doosjes in huis? Zoek dan iets anders wat je kunt afsluiten, maar wel voldoende lucht doorlaat. Zorg ervoor dat er geen fel licht op de vogel schijnt.
Is de vogel na een uur weer opgeknapt en probeert hij uit het doosje te vliegen? Laat hem dan op een rustige plek weer vrij.
Zit de vogel er nog steeds suf bij? Of weet je het niet zeker? Neem dan contact op met de plaatselijke dierenambulance of vogelopvang voor advies.
Is de vogel dood gegaan of heb je een dode vogel onder het raam gevonden? Dan kun je dit op de website van SOVON doorgeven. Geringde vogels kun je doorgeven op de website van het Vogeltrekstation.
Je kunt controleren of een vogel overleden is door met je vinger voorzichtig op het oog te tikken. Je test dan het knipper-reflex. Knippert de vogel niet? Dan is de kans heel groot dat hij is overleden.
Vogels tegen je ruit voorkomen
Plak stickers tegen de buitenkant van je raam om de weerspiegeling te verminderen. Verticale strepen met een onderlinge afstand van zo’n 10 centimeter blijken het beste te helpen [1].
Heb je gordijnen of lamellen die aan de binnenkant van het raam dichtgeschoven worden? Helaas maakt dit voor de vogel bijna geen verschil. Het spiegelende effect aan de buitenkant van het raam wordt hier namelijk niet mee opgeheven.
Er is speciaal veiligheidsglas te verkrijgen wat een UV-reflecterende coating heeft. Voor mensen maakt dit geen verschil, maar vogels lijken dit juist extra goed te zien!
Een afwijkende glaskleur, transparantie verminderen door mat glas, goed zichtbare stickers, matte strips met glasfolie; het kan allemaal verschil maken in het voorkomen van raamslachtoffers. Dit kan belangrijke effecten hebben op de staat van instandhouding van een beschermde vogelsoorten.
En het ziet er nog leuk uit, ook!
Bronnen
- Vogelbescherming. (2021, augustus 30). Voorkom dat vogels zich doodvliegen. https://www.vogelbescherming.nl/actueel/bericht/voorkom-dat-vogels-zich-doodvliegen
- Natuurhulpcentrum VZW. (2022, januari 21). Vogel tegen je raam, beter voorkomen dan genezen. https://www.natuurhulpcentrum.be/vogel-tegen-ruit/
- SOVON. (2014, november 7). Houtsnip lijkt brokkenpiloot. https://www.sovon.nl/nl/actueel/nieuws/houtsnip-lijkt-brokkenpiloot
- Natuurpunt. (2018, januari 18). Zo vermijd je tuinvogels tegen de ramen.
https://www.natuurpunt.be/nieuws/zo-vermijd-je-tuinvogels-tegen-de-ramen-20180118 - Vogelopvang De Wulp. (2022, januari 25). EHBO voor vogels.
https://vogelopvangdewulp.nl/?page_id=173